Een moestuin in de achtertuin

Dat brengt ons bij de tuinderij. In het voorjaar van 2021 begonnen we met ons eerste moestuinseizoen op de tuinderij. We wisten dat we enorm arme grond hadden. Zandgrond met weinig humus. Om hier een boost aan te geven hadden we in het najaar van 2020 geiten, gevolgd door varkens, gevolgd door kippen, over de tuin laten lopen. Geiten maaiden het gras, bemesten de grond en in de toekomst zouden deze gemolken worden. De varkens ploegden de grond om, bemesten de grond en voorzagen daarna menig gezin van vlees. De kippen egaliseerden de omgeploegde grond, bemesten het en verzagen ons van verse eieren en vlees.

We wisten dat we in de zomer een enorm droge plek hadden. Met weinig humus in de grond droogt dit ook nog eens snel uit. Dus dat we zouden gaan mulchen was een no brainer. Van hoveniers uit de omgeving konden we houtsnippers krijgen die we vervolgens in dunne laagjes over de bedden verspreiden. Een dikkere laag is het beste, maar omdat we een groot oppervlak hadden en er in de zomer niet veel gesnoeid wordt (en dus weinig houtsnippers beschikbaar) waren we zuinig. Op sommige moestuinbedden hadden we geen houtsnippers omdat die er niet genoeg waren.

Het verschil tussen de bedden met houtsnippers en zonder houtsnippers was al heel snel heel duidelijk. De gewassen konden zich op de bedden zonder houtsnippers moeilijk wortelen omdat de grond daar heel compact was, verder was het enorm droog omdat er geen beschermlaag was. Dat in combinatie met weinig humus in de grond zorgde voor een schrale oogst.

We wisten dat dit een risico was toen we begonnen, maar we wilden het eerste jaar eerst zien hoe het zou gaan met de grond die we hadden.

We hadden veel aanloop van ouders van school, cliënten van het terrein en kennissen. En al snel is er een groep van vaste vrijwilligers ontstaan die ons nog steeds met veel plezier komt helpen. Tijdens onze werkdagen op de tuinderij gingen onze groentes met de klanten mee. Na onze werkdagen op de tuinderij gingen de (overgebleven) groentes met de vrijwilligers mee. Eenmaal thuis kwam ik er dan achter dat ik, Joanne, voor mezelf was vergeten groentes mee te nemen.

Dat wil ik dit jaar anders aanpakken. Marian en ik hebben het al gehad over informatie delen via social media en dat we ons platform willen gebruiken om zo veel mensen te enthousiasmeren en de inspireren. Een manier daarvan is ook laten zien dat je niet meters lange moestuinbedden nodig hebt om groentes te verbouwen. 1 bloempot met bijvoorbeeld munt kan al een heel mooi begin zijn. Een plant waar je de hele zomer munt van kan plukken voor limonades, thee, salades en water met een smaakje (en nog veel meer).

Een foto uit 2017 toen de plantenbak in de achtertuin, met zandbak, net was gebouwd.

Bij het nadenken over de achtertuin en hoe ik die het beste zou kunnen benutten kwamen deze twee samen. Naarmate de plannen voor de achtertuin vorm kregen, kwamen er steeds meer ideeën in me op die gedeeld konden worden met anderen.

Toen we de vraag kregen of we ook cursussen aan gingen bieden werd het helemaal leuk, want dan zou ik gewoon mee kunnen doen.

Dat brengt ons hier, allereerst moest er een moestuinplan komen, eentje waar zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van wat er al staat/is en waar ook uitgebreid kan worden.

De plantenbak die al in de achtertuin staat is gebouwd vlak nadat dit huis was opgeleverd. Het was low budget omdat we al veel geld hadden uitgegeven binnenshuis. Ook hier is om die reden gebruik gemaakt van geïmpregneerd hout. In de bakken waar de planten zitten hebben we plastic vast geniet en gaatjes in de onderkant geprikt. Dit omdat geïmpregneerd hout is behandeld met stoffen die langzaam in de aarde lekken en ik er fruitstruiken in heb gezet. Wat in de grond zit komt uiteindelijk ook in de vruchten terecht.

Een betere keuze was worteldoek geweest omdat dit hiervoor is gemaakt. Toentertijd koos ik voor plastic omdat worteldoek doorlaatbaar is en ik dacht dat het dan alsnog niet zou helpen. Nu weet ik dat het plastic al snel is gaan verteren aan de bovenkant door de weersomstandigheden. Dat heeft ervoor gezorgd dat er nu allemaal kleine stukjes plastic zijn afgebrokkeld. Zonde dus. Maargoed, een leer voor later.

Met dat in mijn achterhoofd ben ik gaan tekenen, ik ben niet de beste tekenaar maar ik snap wat ik bedoel. Voor jullie zal ik dit uitschrijven in de hoop dat het een beeld geeft van wat mijn doelen zijn voor de achtertuin.

Foto van moestuinplan 2022, eerst met rood getekend en daarna met blauw aangepast.

De zandbak gaat weg, maar de bak kunnen we nog heel mooi gebruiken. Het idee is om deze leeg te halen en aan de binnenkant te bekleden met worteldoek. Daarna vullen we hem weer met biologische potgrond, biologische compost en zand. Zand zorgt voor goede drainage en lucht in de bodem, vandaar dat ik dit niet wil afvoeren maar wil hergebruiken.

In de plantenbak die langs de schutting loopt staan nu blauwe bes struiken. Deze wil ik een andere plek gaan geven (kom ik later op terug) zodat ik in de bakken groentes kan verbouwen.

Ik de plantenbak die langs de schuur loopt staat een kiwi plant, een prachtige klimplant die het goed doet daar. Tegen de schuurmuur aan zit een gaas paneel waar de kiwi overheen klimt. Toen deze bij een storm afgelopen herfst naar beneden kwam door o.a. het gewicht van de kiwi heb ik mijn plan voor de kiwi aangepast. Tussen de gevel van het huis en de schuurmuur komen twee balken van bijna 5 meter te hangen. Daarover kan de kiwi gaan groeien. Op deze manier komt de schuurmuur vrij en creëeren we meer schaduw in de achtertuin.

Verder staat er in die bak nog een goji bes die niet heel blij is dus die gaat een andere plek krijgen, vermoedelijk de voortuin. De voortuin is overigens niet heel groot maar daar zal ik nog een andere keer over vertellen. Want ook daar wordt ge-moestuiniert.

Doordat de schuurmuur nu vrijkomt wil ik daar twee a drie bakken van ongeveer de gehele breedte van de muur ophangen boven elkaar, zodat ook daar groentes in kunnen groeien.

In de hoek van de achtertuin staat de bbq met een beschermhoes eroverheen. Niet een heel mooi gezicht. Hier wil ik een plantenbak op wieltjes maken die de bbq een beetje camoufleert.

Later bedacht ik me dat dit groter gaat worden dan ik in eerste instantie op de tekening bedacht had. Aangezien ik 3 plantenhangers van de schuurmuur afhaal zit ik erover te denken deze op de voorkant van de houten bak te monteren zodat het niet zo’n groot houten vlak is, maar het een beetje wordt gebroken. Wat ik in deze hangers ga doen weet ik nog niet. Groentes kunnen altijd. Sla heeft bijvoorbeeld niet veel ruimte nodig. Maar ik kan er ook (eetbare) bloemen in doen zodat het bijen en andere insecten aantrekt en ze in de salade gegeten kunnen worden.

In de bak zelf wil ik in het midden de perzikboom uit de voortuin zetten met ernaast de blauwe bessen struiken van de andere plantenbak. En dan als bodembedekker zit ik te denken aan munt of oregano of aardbeien. Maar die laatste hebben wel zon nodig en die komt daar bijna niet. Dit is de permacultuurprincipes in het achterhoofd tot stand gekomen.

Dan hebben we nog de andere schutting. Daar willen we een lounge set neerzetten zodat we in de zomer lekker kunnen zitten. Er staat een picknick tafel, maar die gebruiken we niet dus die gaat naar de tuinderij. Verder staat er een pruim in pot die het niet goed doet. Die pot gaat naar de voortuin en daar komt een roos in. Dat zorgt voor een hele schutting kant met geen planten. Mijn idee voor daar is een verticale moestuin bak te maken. Een soort boekenkast met schuine planken. Daar kunnen dus geen grote planten in omdat die meer ruimte nodig hebben voor hun wortels. maar kleine gewassen kunnen daar heel goed in. Evenals bloemen en aardbeien.

Verder komt er een plantenbak aan vast waar iets groters in kan, mogelijk een fruitboompje of een fruitstruik. Mogelijk de perzikboom uit de voortuin. Daar ben ik nog niet uit. Maar ook hier komt een bodembedekker.

Als laatste heb ik nog een groot aantal potten die aan de schutting kunnen hangen, hier wil ik ook gebruik van gaan maken dit seizoen en mogelijk dat ik aan de balken van de kiwi nog een paar haakjes maak zodat daar nog hang planten met mooie bloemen aan kunnen.

Op mijn tekening zijn sommige dingen nog anders dan die ik hier nu opschrijf. Het plan staat dan ook niet helemaal vast. Mocht het tijdens het bouwen anders lopen dan kan het altijd nog worden aangepast. Ik wil eerst de bakken op orde maken voordat ik me op de groentes gaan richten. Ik zal jullie op de hoogte houden van de vorderingen, mogelijk kunnen jullie hiervan leren of ideeën op doen.