Een eerste moestuinplan

Tijdens het ontwerpen en bedenken van de cursus ‘Moestuinieren voor beginners’ zijn al onze moestuinboeken en notitieschriftjes tevoorschijn gehaald. Over de jaren heen hebben we veel informatie hieruit gehaald en opgeschreven. Ieder boek/mens heeft zijn eigen methodes die het beste werken in diens optiek. Van ieder boek, artikel of blogpost kun je wel iets opsteken wat mogelijk toe te passen valt in je eigen situatie. Door de jaren leer je steeds meer wat bij jou past, wat jouw beschikbare ruimte aan kan en wat je leuk vindt. Tijdens het doornemen van al deze informatie kwam ook een eerste moestuinplan tevoorschijn.

Leuk voor ons om terug te zien, leuk voor jullie om van te leren. Maar verassend genoeg ook voor ons nog heel leerzaam. Hieronder schrijven we een aantal beweegredenen van toentertijd en we sluiten af met punten waar we nu anders zouden hebben gekozen.

Moestuinplan van 2013

In 2012 begon Joanne met een moestuin in haar achtertuin. Er was daar net een vijver van de vorige bewoners weggehaald. Dat gat was dichtgegooid, maar liet een kale plek in het terras achter. Dezelfde tegels zoeken en dichtgooien was een optie, maar een moestuintje beginnen op die plek leek leuker. Bij de bouwmarkt werden planken gehaald, de kennis van het gebruik van geïmpregneerd hout was er toen nog niet, maar werd kort erna wel opgedaan. 4 planken waren er nodig, van minimaal 20cm hoog. Bij de bouwmarkt waren alleen planken van 14cm hoog die binnen het budget pasten. Die moesten het worden. Een aantal 40L zakken aarde en potgrond erbij en aan de slag in de achtertuin.

De vijver was 150cm bij 500cm. Een gedeelte was in gebruik genomen voor een groot konijnenren, het overige gedeelte zou als moestuinbak gaan fungeren. Uitgerekend 150cm bij 200cm. tussen de konijnen ren en de bak was nog een klein strookje om gras te groeien voor de konijnen. Dat was het plan. Allereerst werd de bak in elkaar getimmerd, op z’n plek gezet, een beetje recht gezet d.m.v. stenen onder de hoeken en daarna de zakken aarde/potgrond erin. De hoeveelheid zakken leken bij aanschaf aardig wat, maar dat vulde de bak niet volledig. Gezien financiële middelen hier een rol speelde werd er wel direct begonnen met zaaien in de hoop dat het voldoende aarde zou zijn. Online was ‘De makkelijke moestuin’ een aantal keer voorbij gekomen, dus met een touwtje en wat spijkers werden de vierkanten van ‘De makkelijke moestuin’ nagemaakt. Zaaien ging per groente in een apart vakje. Daarna was het wachten. Dat eerste jaar was enorm leuk, het lukte om spinazie, bieslook, bietjes etc te verbouwen. Alleen werd al heel snel duidelijk dat er te weinig grond in de moestuinbak zat. De wortels van de gewassen hadden niet genoeg ruimte om goed te wortelen en zaten al snel op keien en zand van de oude vijver.

Voor het jaar erop werd de bak met eenzelfde plank van 14cm verhoogd en er werd een big bag met compost besteld. Of het daadwerkelijk compost is betwijfelt Joanne achteraf wel, maar toentertijd was die kennis nog niet groot genoeg om dat te kunnen inschatten. Het legen van de big bag koste enige moeite, maar eenmaal geleegd en ingeklonken, was het tijd voor een nieuwe aanpak voor 2013.

In een verouderd moestuin boek, verkregen bij de kringloop, werd geschreven over wisselteelt. Een tuin kan het beste in 4 gedeeld worden. Per vak was er een lijstje met groentes die waren gesorteerd op hoeveelheid voeding die ze nodig hadden. Op die manier zou je ieder jaar een vakje opschuiven zodat de grond niet werd uitgeput. Het vierde jaar was een compost/rust jaar volgens het boek. Ondertussen weten we dat dit boek ietwat achterhaalde informatie bevat, maar het boek was voor die tijd al behoorlijk vooruitstreven. De moestuinbak werd dus netjes in 4 vierkanten gedeeld en een plan werd geschreven. Maar al snel werd de moestuinbak te klein voor de plannen. Er werden twee rechthoekige speciekuipen van de vorige bewoners in gebruik genomen, daarna werden er twee langwerpige plantenbakken neergezet op het terras. Een aantal bloempotten werden in gebruik genomen voor de moestuin en al snel werd het strookje voor het gras van de konijnen opgeofferd voor twee pompoenplantjes.

“legenda“ moestuinplan 2013

Door op deze manier iedere keer een klein beetje uit te breiden was het financieel haalbaar om te doen. In 1 keer een groot bedrag uitgeven aan materialen, zaden en grond was niet mogelijk. Door het te spreiden, door steeds een stukje uit te breiden en door creatief te zijn met beschikbare materialen werd het al snel een kleine moestuin jungle.

De daadwerkelijke oogst is dat jaar niet bijgehouden, maar een aantal dingen deden het aardig goed. Er is een pompoen van 20kg uit dat kleine grasstrookje gegroeid. Een pompoenplant heeft veel ruimte nodig en klimt/kruipt graag alle kanten op. Gelukkig stond hij naast de konijnenren en kon hij daarover heen groeien. Een leuk gezicht en een prachtige opbrengst.

Pompoen, Rode van Etampes, klimmend over de konijnenren langs de heg en schutting van de buren.

De broccoli en bloemkool waren niet heel groot, maar daar is wel meerdere keren een maaltje van geoogst. Van de aardappelen en sperziebonen is roti gemaakt die erg lekker was, maar eigenlijk iets te pittig (‘iets te pittig’ is nog mild omschreven, red.). De tomaten hebben het even goed gedaan, maar al snel kwam daar een ziekte in en de andere groentes zijn niet helemaal ontkiemt of volgroeid. Desalniettemin was dit een prachtig jaar met veel experimenten en veel lessen.

Terugkijkend op dit plan, met de kennis van nu, zijn er een aantal dingen die opvallen. De kolen zijn heel leuk, maar hebben eigenlijk meer voeding nodig. Daarnaast heb je weinig oogst van 1 plant vergeleken met andere gewassen die daar misschien beter hadden kunnen staan. Neem bijvoorbeeld spinazie of sla, die hebben minder voedingsstoffen nodig en blijven, als je ze goed bijhoudt, nieuwe bladeren aanmaken waardoor je lang van hetzelfde plantje kan blijven eten.

Aardappelen zijn enorm leuk om te verbouwen en helemaal niet zo moeilijk, maar als er aardappelen in de grond hebben gestaan, heeft de grond 7 jaar rust nodig om daarvan bij te komen. Een betere keuze was geweest deze in een bak of pot te doen, zodat deze aarde vervangen kan worden. Gooi grond nooit weg maar gebruik het opnieuw om potten/bakken bij te vullen of iets anders in te verbouwen.

Tomaten kunnen heel slecht tegen regen en krijgen dan al snel ziektes. Zeker als ze niet goed gediefd worden en op de grond hangen. Dus tomaten in de volle grond zetten is mogelijk, maar hebben dan veel meer zorg en onderhoud nodig.

Mais is enorm leuk om te verbouwen en is uiteindelijk heerlijk opgegeten door de konijnen. Deze mais is te laat gezaaid waardoor het niet goed heeft kunnen groeien en daardoor geen volledige maiskolven heeft kunnen vormen. Verder zat er waarschijnlijk ook te weinig goede grond in de bak waarin ze gezaaid waren. Zowel qua hoeveelheid voor de wortels als qua voedingsstoffen.

Daarnaast staan er ook een aantal groentes in het rijtje die helemaal geen favoriet zijn. Dus zelfs als ze gelukt waren, dan waren ze niet opgegeten. Zonde van de ruimte, daar had dan wat anders kunnen staan.

Van een simpele tekening van 9 jaar geleden kunnen we een aantal dingen leren:

1. Begin! Ga niet wachten tot de perfecte omstandigheden maar begin waar je nu bent. Een potje met kruiden in de vensterbank is al super leuk om mee te starten en daar leer je een heleboel van.

2. Wees creatief met de ruimte die je hebt! Heb je een terras en hou je dat liever zo, of heb je een balkon en geen volle grond? Zet er potten neer. Het kan heel simpel en hoeft niet duur te zijn. Kijk op Marktplaats, in de buurt, bij de kringloopwinkel of ga naar de bouwmarkt voor een speciekuip. Zorg altijd voor voldoende drainage gaatjes, en gebruik vruchtbare grond. Door in potten te verbouwen kunnen grote planten dichter bij elkaar staan dan in de volle grond. Dat komt doordat de wortels elkaar niet in de weg zitten (omdat ze een eigen pot hebben) en ze hoeven niet te “vechten“ om de voedingsstoffen.

3. Kies gewassen die je ook echt gaat eten! Kies geen groentes waar je niet van houdt. Zonde van de ruimte, want daar had iets anders kunnen groeien wat je wel heel lekker had gevonden.

4. Varieer! Kies een aantal verschillende gewassen zodat je verspreid over het seizoen groentes kan oogsten en er ook mee kan koken. Zet je alleen een paar dezelfde planten neer dan is de kans heel groot dat je een maand lang iedere dag courgette eet (een maand is wederom wat mild omschreven. Een hele zomer is accurater, red.) en de rest van het seizoen niks meer.

5. Experimenteer! Wees niet bang om fouten te maken. Begin met de tuin en maak aanpassingen waar nodig en naar mate je meer kennis opdoet. Ook wat groentes betreft die je nog nooit gegeten hebt, verbouw ze. Vind je het niet lekker? Zoek iemand aan wie je ze kan geven en onthoudt voor het volgende jaar dat je die groentes niet meer hoeft te verbouwen.

In de volgende blog lees je over onze moestuin op een volkstuincomplex en tegen wat voor dingen we daar aan liepen en hoe we dat hebben aangepakt.